Preporuke za korišćenje fosfora
U nastavku su dati rezultati višegodišnjeg ogleda “UTICAJ KOLIČINA I ODNOSA N,P,K NA PRINOS OZIME PŠENICE“, za period 2010-2016 godina (Tabela br.1.)
Tab.br.1. Prinos ozime pšenice (kg/ha) u zavisnosti od količine i odnosa N,P,K za period 2012-1016 god.
|
Đubrenje N-P-K (kg/ha a.m.) |
2012 g. |
2013 g. |
2014 g. |
2015 g. |
2016 g. |
Prosek kg/ha |
||
|
Kontrola bez đubrenja (od 1965 g.) |
2422 |
2977 |
2547 |
5507 |
3179 |
3326 |
||
|
100 |
0 |
0 |
3864 |
5379 |
6183 |
7278 |
5002 |
5541 |
|
100 |
100 |
0 |
4733 |
7663 |
9011 |
8190 |
6474 |
7214 |
|
50 |
50 |
50 |
3696 |
4828 |
6452 |
6051 |
5155 |
5236 |
|
100 |
50 |
50 |
6175 |
6900 |
8355 |
7020 |
6445 |
6979 |
|
130 |
130 |
130 |
5709 |
7655 |
9280 |
7388 |
6869 |
7380 |
Najveći uticaj fosfora se vidi na razviću i na prinosima ozime pšenice. Može se slobodno reći da je pšenica NP (azotno-fosforna) biljka. Iz tabele se jasno vidi da je prosečan prinos ozime pšenice najveći u korišćenju N,P i K u kombinacijama 130-130-130 i to 7380 kg/ha i 100-100-0 sa 7214 kg/ha. Dovoljno je bazirati primenu fosfora i popravku plodnosti zemljišta, ako je u pitanju ovaj element, neposredno pred proizvodnju pšenice odnosno, u osnovnom đubrenju za ozimu pšenicu.
Preračunato u korišćenje đubriva po 1 ha to izgleda ovako:
Tab.br.2. Utrošak mineralnih đubriva po 1 ha u zavisnosti od količine i odnosa hraniva
|
Količina i odnos hraniva |
Izbor mineralnog đubriva |
Utrošak po 1 ha |
|
100-100-0 |
MAP i SAN |
MAP 200 kg/ha ( tu je dodato 24 kg a.m. azota u jesen) SAN 240 kg/ha u dve prihrane |
|
130-130-130 |
NPK 15:15:15
|
Nije moguće uskladiti primenu P i K kao i prihranu sa N Primenuti 866 kg/ha min.đubriva nastaje problem unoše-nja ukupnih količina N u jednom navratu ( do 30% se uno-si u jesen) , a podmiruju se količine P i K. Dodatni trošak je prihrana. |
I jedna i druga količina i odnos hraniva pružaju mogućnost da se kombinuju različita đubriva koja su u ponudi proizvođaču. Tako da je vrlo lako utvrditi i trošak nabavke mineralnih đubriva.
Primeni fosfora u proizvodnji pšenice treba posvetiti posebnu pažnju. Osnova primene je u rezultatima agrohemijskih analiza, kontrole plodnosti zemljišta.
Glavne napomene primene fosfora na usevu pšenice, značajno i za useve koji dolaze u plodoredu kasni-je, dati su u nastavku:
- Taktika A: DODATI DOVOLJNO FOSFORA (šta to znači?)
- Dodato đubrivo daje veći prinos useva od varijante u kojoj ono nije primenjeno
- To znači da se nivo P u zemljištu drži na granici srednje obezbeđenosti (10-15 mg/100gr), ovo je za kratkotrajni zakup (povratak uloženog u jednoj sezoni).
- Taktika B: DODATI VIŠE FOSFORA NEGO ŠTO PRINOS IZNOSI (šta to znači?)
- Teži se izgradnji dobre i optimalne obezbeđenosti fosforom (15-20 odnosno 20-25 mg/100gr) koja ne ograničava prinos.
- Obično se planira na period od 4 godine i duže kao i na zemljištu koje je u vlasništvu.
Kao zaključak evo nekoliko važnih napomena:
- Ishrana sa P je od ključne važnosti za ispoljavanje visokog potencijala prinosa
- U početku sezone kada biljka pšenice kreće da bokori, fosfor (P) mora biti dostupan pozicioniranjem kod korena
- Nedostatak P u ranoj sezoni je štetniji od kasnijeg ispoljavanja njegovog nedostatka
- Đubrenje sa P je samo deo strategije đubrenja i drugim elementima, vodeći računa o njihovoj važnosti
- Zakup zemljišta na kraći ili duži period kao i vlasništvo nad zemljom (parcelama) ima veliki uticaj na pristup đubrenju fosforom
- Analize zemljišta na sadržaj P, kao i K, neophodno je raditi na svake 4 godine i rezultati su osnova primene fosfora .
Bogdan Garalejić, dipl.inž., PSS Pančevo