Portal pametne poljoprivrede

Savremena definicija pojma „ruralni razvoj“ podrazumeva integralni i višestruki, održivi razvoj ruralnog (negradskog) prostora. Integralni, odnosno celovit razvoj ruralnih područja bitan je zbog diverzifikacije ruralne ekonomije koja se u vreme savremenih strukturnih procesa i zbivanja suočava s brojnim problemima poput depopulacije, starenja stanovništva, generalno sve lošijim socio-ekonomskim pokazateljima koji čine ovaj prostor pasivnim i nepoželjnim za život.

Diverzifikacija ruralne ekonomije ključna je iz razloga što čini preduslov demografske stabilizacije koja predstavlja osnovu za održivost svih komponenti razvoja.
U slučaju zapostavljanja razvoja ruralnog područja posledice za celu državu mogu biti: nekorišćenje resursne osnove i slaba valorizacija postojećih strateških prednosti radi loših strukturnih pokazatelja problematičnih područja te slabljenje prostorno-funkcionalne integracije teritorija zbog depopulacije značajnog dela prostora.

Države koje teže da se pridruže EU razvijaju vlastite nacionalne sisteme razvoja ruralnih sredina, kao deo ukupnog procesa usaglašavanja s acquis communautaireom („pravno nasleđe EU“, koje podrazumeva obavezu svih zemalja koje žele da se učlane u EU, da bezuslovno prihvate sve što od njih traži EU) i sa specifičnim ciljem osposobljavanja da se koriste fondovi EU u okviru Pretpristupnog instrumenta EU za poljoprivredu i ruralni razvoj (IPARD).

Politikom ruralnog razvoja EU upravlja Generalna direkcija Komisije za poljoprivredu i ruralni razvoj (DG AGRI) kao „drugi stub“ Zajedničke poljoprivredne politike, gde:
–– Stub 1 čini redovna podrška poljoprivrednim aktivnostima putem intervencija na tržištu, jedinstvene uplate za poljoprivredna dobra, te subvencije povezane s poljoprivrednom proizvodnjom. Puni trošak pokriva se iz budžeta EU putem „Evropskog fonda za garancije u poljoprivredi” (EAGF).

–– Stub 2 čine investicioni grantovi za modernizaciju poljoprivrednih dobara, mera za javno dobro u ruralnim područjima, te druge mere ruralnog razvoja. Deo troškova pokriva se iz budžeta EU putem „Evropskog poljoprivrednog fonda za ruralni razvoj” (EAFRD), pri čemu se bilans osigurava učešćem države i samih korisnika u finansiranju.
Ova dva stuba zajedno čine “Zajedničku poljoprivrednu politiku” (CAP), koja trenutno predstavlja 48% ukupnog budžeta EU, podeljeno približno na 75:25 između stuba 1 i stuba 2.

Baš kao što politika ruralnog razvoja na nivou EU čini deo njene poljoprivredne politike kojom upravlja DG AGRI, tako većina država članica i zemalja koje teže postati članicama sprovode ruralni razvoj putem svojih vlastitih ministarstava odgovornih za poljoprivredu iako se reči „ruralni razvoj“ sve više pojavljuju u njihovim zvaničnim nazivima.

Evropska komisija dodjeljuje sredstva za ruralni razvoj u budućim novim državama članicama (uključjujići Srbiju) putem svog IPA programa („Instrument za pretpristupnu pomoć“), posebno putem komponente 5 IPA posvećene poljoprivredi i ruralnom razvoju poznate kao IPARD („Instrument za pretpristupnu pomoć u poljoprivredi i ruralnom razvoju“).

Radmila Koprivica dipl.ing.

Izvor:PSSS