Mirovanje biljaka je proces prilagođavanja na niske temperature
Mirovanje voćaka je genetski uslovljeno i u ovom periodu su fiziološki procesi svedeni na minimum ili potpuno obustavljeni. Zimsko mirovanje voćaka je proces koji je nastao kao posledica prilagođavanja voćaka na uslove sredine, odnosno na niske zimske temperature u cilju opstanka. Sada se biljke u našem područiju nalaze u fazi mirovanja.
Zimsko mirovanje se deli na dva dela: duboko (biološko) i prinudno (ekološko) mirovanje. Duboko mirovanje uslovljeno je naslednim karakteristikama voćne vrste i sorte. Prinudno mirovanje uslovljeno je činiocima sredine, u prvom redu niskim temperaturama. Ono se može prekinuti povećanjem temperature, čime se provocira kretanje vegetacije.
Kod kontinentalnih voćnih vrsta potrebno je da u toku zimskog perioda budu izvesno vreme izložene dejstvu relativno niskih temperatura. Potrebe za niskim temperaturama u toku zimskog mirovanja dugo su se izražavale brojem časova sa temperaturom ispod 7,2°C. Danas se umesto broja časova više koriste „Chill units“ (CU).
Izračunavanje CU se zasniva na teoriji da nemaju sve niske temperature podjednaku efikasnost za završetak zimskog mirovanja voćaka. Najefikasnija je temperatura od oko 6°C. 1 CU predstavlja 1 čas izlaganja optimalnoj temperaturi od oko 6°C. Dužina ovog perioda zavisi kako od voćne vrste, tako i od sorte i podloge na koju je sorta kalemljena i traje od 15 do 60 dana. Važno je istaći da temperature moraju biti ispod 5°C i ukoliko su one više, period fiziološkog mirovanja se produžava. Broj dana fiziološkog mirovanja za pojedine voćne vrste iznosi: trešnja 30–45, šljiva 30–60, kruška 45, jabuka, breskva, višnja 45–60. Takođe, pojedine sorte u okviru voćne vrste imaju različite potrebe prema niskim temperaturama.
Zimsko mirovanje voćaka je proces koji je nastao kao posledica prilagođavanja voćaka na uslove sredine, odnosno na niske zimske temperature u cilju opstanka. Sada se biljke u našem područiju nalaze u fazi mirovanja.
U našem klimatu ovaj period može trajati 4- 6 meseci. Period zimskog mirovanja voćaka počinje masovnim opadanjem lišća, obično tokom oktobra meseca, a završava se početkom vegetacije, tokom marta- aprila. U jesen dolazi do prekida rasta voćaka, nema fotosinteze, nema apsorpcije vode i hranljivih elemenata. Disanje i sintetički procesi se svode na minimum. U generativnim pupoljcima se nastavlja porast i dogradnja začetaka cvetova a u vegetativnim pupoljcima se nastavlja dogradnja mladara i listova.
U ovom periodu se odvijaju značajne promene u hormonskom statusu biljaka, dolazi do razgradnje hormonskih materija bez čega biljke ne mogu normalno vegetirati sledeće sezone.
Poslednjih godina, usled klimatskih promena, imamo pojavu produžene vegetacije zbog neuobičajeno visokih temperatura vazduha za mesece oktobar i novembar, a ove godine i decembar.
Iz tih razloga nije bilo uslova za pravilan ulazak u početno mirovanje i kaljenje sa pravovremenim opadanjem lišća. Umesto opadanja lišća u mnogim zasadima imali smo produžen rast mladara i pojavu cvetanja. Ove pojave su nepovoljne pre svega sa stanovišta smanjenja otpornosti na niske zimske temperature.
Dug period toplog vremena u zimskom mirovanju voćaka može negativno uticati i na funkcionisanje voćaka tokom sledeće vegetacije. Može izazvati opadanje pupoljaka pre otvaranja, izostanak otvaranja cvetnih i lisnih pupoljaka, usporen ili mali prirast mladara ili samo formiranje lisnih rozeta, neujednačeno listanje, neujednačeno cvetanje, razvučeno zametanje plodova, deformacija plodova. Svi navedeni poremećaji svakako utiču na prinos i kvalitet plodova.
Izvor: PSSS