Značajan potencijal za proizvodnju i korišćenje bioenergije u opštini Bač
Opština Bač se nalazi u Južnobačkom okrugu na teritoriji Vojvodine i spada u one lokalne samouprave koje svoj razvoj pre svega baziraju na poljoprivredi. Upravo razvijena poljoprivreda u ovoj opštini predstavlja značajan potencijal u oblasti proizvodnje i korišćenja bioenergije.
„Opština Bač ima značajan potencijal biomase u poljoprivredi i šumarstvu koji može biti iskorišćen za proizvodnju energije, ali je neophodno ojačati kapacitete i kreirati povoljno okruženje za održivo korišćenje ovih potencijala te promociju efekata korišćenja bioenergije među stanovnicima i privrednim subjektima“, kaže Nikola Banjac iz Kancelarije za lokalni i ekonomski razvoj Opštine Bač“, naglašavajući značajne količine biljnih ostataka iz poljoprivrede, kako u ratarskoj tako i u stočarskoj proizvodnji:
„Svakako da je biomasa (drvna biomasa i biomasa od poljoprivrednih ostataka) najveći potencijal koji u budućnosti može biti iskorišten u oblasti bioenergije.“
Iako Opština Bač do sada nije sprovodila ozbiljnija istraživanja i analize u ovoj oblasti, Nikola Banjac smatra da o tome treba razmišljati u budućnosti, s tim da je potrebno analizirati ne samo ekonomske, već i ekološke i socijalne efekte koje primena bioenergije može imati na lokalnu zajednicu koja ima prevashodno ruralni karakter.
„Ovakva analiza bi trebala detaljno da sagleda pozitivne efekte iskorišćavanja pre svega biomase, moguće prakse upotrebe biomase u energetske svrhe. Kada je u pitanju opština Bač ali i šire okruženje, biomasa je najpristupačniji izvor energije, a za njenu upotrebu potrebna su manja početna ulaganja nego u iskorišćenje ostalih obnovljivih izvora pa se u budućnosti može očekivati pridavanje veće pažnje ovom pitanju, jer opština Bač poseduje dobre uslove za proizvodnju bioenergije kroz iskorišćenje, pa čak i namensko gajenje biljaka koje mogu služiti proizvodnji energije – tzv. energetski usevi“, kaže naš sagovornik.
Opština Bač je još 2014 godine, u saradnji sa Ministarstvom rudarstva i energetike izradila Lokalni energetski plan za opštinu Bač u kojem je kao jedan od prioritetnih ciljeva definisano unapređenje energetske efikasnosti najkritičnijih javnih zgrada na području opštine Bač i supstitucija skupih energenata jeftinijim, po mogućstvu obnovljivim izvorima energije.
„Ovim dokumentom je takođe definisano da je u narednom planskom periodu potrebno stimulisati razvoj i korišćenje obnovljivih izvora energije, što će doprineti poboljšanju životnog standarda građana ali i zaštiti i očuvanju životne sredine“, kaže Banjac i dodaje da se ova lokalna samouprava trenutno nalazi u postupku izrade Plana razvoja opštine za period 2022 – 2028, u kojem će u okviru oblasti zaštite životne sredine, ali i u oblasti poljoprivrede i ruralnog razvoja, kao jedan od prioriteta postaviti povećanje učešća obnovljivih izvora energije na lokalnom nivou i održivo korišćenje biomase u svrhu proizvodnje bioenergije.
Poslednjih nekoliko godina u opštini Bač primetno je sve intenzivnije korišćenje biomase, kao što je drveni pelet, biljni pelet, brikete, u proizvodnji toplotne energije u domaćinstvima, odnosno sve je veći broj individualnih domaćinstava koji su zamenili postojeće grejanje na čvrsto gorivo sa grejanjem na pelet.
„Opština Bač je 2015. i 2016. godine kroz projekat „Unapređenje energetske efikasnosti u obrazovnim ustanovama kroz instalaciju grejanja na agro i drveni pelet“, a uz finasijsku podršku Norveške ambasade, izvršila zamenu postojećeg sistema grejanja na fosilna gorina (ugalj, nafta) u dve osnovne škole i predškolskoj ustanovi, u kojima je instaliran sistem grejanja na drveni pelet“, kaže Nikola Banjac.
Banjac kao primer dobre prakse i opštini Bač navodi i izgradnju biogasnog postrojenja što je predstavljalo investiciju slovačke firme „Agro Energy“. „Reč je o postrojenju koje proizvodi dva megavata električne energije. Ovo postrojenje, za sirovinu koristi pre svega ostatke od sirka, kukuruza, šećerne repe, kao i stajnjak iz okolnih farmi, odnosno bio masu od 30.000 – 40.000 tona godišnje“, dodaje on.
Neophodna dodatna ulaganja u infrastrukturu za korišćenje bioenergije u Baču
Kada je u pitanju značajnije korišćenje bioenergije u opštini Bač je neophodno dodatno ulaganje u infrastrukturu koja se pre svega odnosi na prenosne sisteme koji bi omogućili značajnije korišćenje ovog vida energije na lokalnom nivou.
„Razvijanje infrastrukturnih projekata korišćenja bioenergije uključuje značajne investicije pre pokretanja pouzvodnje bioenergije. Ukoliko opština Bač namerava da u značajnijoj meri smanji oslanjanje na izvore energije koji nisu obnovljivi, potrebno je investirati znatna sredstva u infrastrukturu za proizvodnju i prenos energije, a ti troškovi nisu mali pa je u ovom delu neophodna pomoć države ali i stranih donatora i investitora“, objašnjava Nikola Banjac i dodaje:
„Da bi se razvili kapaciteti za proizvodnju i korišćenje obnovljivih izvora energije u značajnijem obimu, neophodne su investicije pre svega iz privatnog sektora. Finansiranje isključivo iz javnih izvora nije dovoljno da bi se obezbedilo korišćenje obnovljivih izvora energije u većem obimu kakav je neophodan da bi se u značajnoj meri smanjila zavisnost od fosilnih goriva. Međutim, ako se javna sredstva upotrebe na pravi način, moguće je podstaći značajnija privatna ulaganja u ovoj oblasti.“
Kada je u pitanju saradnja u oblasti bioenergije Opština Bač će se na lokalnom nivou oslanjati pre svega na privredne subjekte u oblasti poljoprivrede koji su spremni da postanu lokalni partneri i da se uključe u proizvodnju, korišćenje i popularizaciju bioenergije na lokalnom nivou.
„U tom smislu, zajedno sa privrednim subjektima i poljoprivrednim gazdinstvima neophodno je detaljno analizirati kapacitete i potencijale za proizvodnju i korišćenje bioenergije na lokalu. Takođe, važan partner lokalne samouprave biće i postojeće biogasno postrojenje koje ima prostora za proširenje svojih kapaciteta u proizvodnju toplotne energije za stakleničku proizvodnju poljoprivrednih proizvoda ali drugih nuz proizvoda u proizvodnji električne energije iz biomase. Kapaciteti i iskustvo ove biogasne stanice u Baču biće iskorišćeni za dalje promovisanje proizvodnje i korišćenja bioenergije od strane šire populacije pre svega lokalnog stanovništva i privrede“, kaže Nikola Banjac i bačkog KLER.
Energetski centar kompetencija za Zapadnu i Južnu Bačku: Mesto za sagledavanje i analiziranje sopstvenih kapaciteta i mogućnosti za korišćenje bioenergije
Regionalna razvojna agencija Bačka je pre nekoliko meseci započela realizaciju projekta „Promocija održivog korišćenja bioenergije u Zapadnoj i Južnoj Bačkoj“ koji se finansira u okviru Programa „Razvoj održivog tržišta bioenergije u Srbiji“. Program finansira Nemačko Savezno Ministarstvo za ekonomsku saradnju i razvoj u okviru Nemačke klimatske i tehnološke inicijative, a sprovodi se u saradnji saDeutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH.
Jedna od aktivnosti na projektu je i formiranje Radne grupe za biomasu i energetsku efikasnost Zapadne i Južne Bačke, čiji je cilj razmatranje pitanja vezano za održivu upotrebu biomase i efikasno sprovođenje mera u oblasti energetske efikasnosti u javnim objektima na pomenutoj teritoriji, kao i uspostavljanje Regionalnog centra kompetencija u oblasti energetske tranzicije. Opština Bač aktivno učestvuje u ovom projektu kroz članstvo u pomenutoj Radnoj grupi.
Ujedno, ova opština Bač će aktivno učestvovati u uspostavljanju Regionalnog centra kompetencija u oblasti energetske tranzicije kroz razmenu iskustva sa ostalim učesnicima projekta te kroz prezentaciju primera dobre prakse i postojećih kapaciteta za korišćenje bio energije.
„Centar vidimo i kao mesto na kojem će Opština Bač zajedno sa ostalim partnerima sagledati i analizirati sopstvene kapacitete i mogućnosti za korišćenje bioenergije. S tim u vezi, predstavnici opštine Bač su u periodu od 27. do 29. oktobra 2021 godine učestvovali u studijskoj poseti Zlatiborskom regionu prilikom čega su se upoznali potencijalima energije biomase koja se koristi u ovom delu Srbije. Takođe, značajno za nas iz Bača je bilo prisustvo sastanku Radne grupe za biomasu i energetsku efikasnost Zlatiborskog regiona na kojem su dobijene značajne informacije o dosadašnji iskustvima i praksi u oblasti proizvodnje i korišćenja bioenergije,“ zaključuje Nikola Banjac.
Foto: iz arhive Opštine Bač