Svetski dan vlažnih područja: Centri biološke raznovrsnosti koji ubrzano nestaju
Drugi februar se obeležava kao Svetski dan vlažnih područja (World Wetlands Day, Ramsar Convention) kako bi se podigla svest javnosti o značaju i zaštiti vodenih, močvarnih staništa. Ramsarska konvencija o zaštiti vlažnih područja je usvojena 02. 02. 1971. godine, pre 51 godine, u iranskom gradu Ramsaru i obezbeđuje okvir za međunarodnu saradnju i aktivnosti na nacionalnom nivou sa cilјem očuvanja i racionalnog korišćenja vlažnih područja.
Tema ovogodišnjeg Dana vlažnih područja je: „Akcija za vlažna područja – za lјude i prirodu“ (Wetlands Action for People and Nature) i njome se naglašava važnost aktivnog pristupa zaštiti prirode da se osigura očuvanje i održivo korišćenje močvara za lјude i planetarno zdravlјe. Ovogodišnja proslava Svetskog dana vlažnih područja 2022.godine je posebno značajna jer je Generalna skupština UN (30. avgusta 2021.godine) usvojila Rezoluciju 75/317 kojom je 2. februar ustanovlјen kao Svetski dan vlažnih područja.
Konvencija kao vlažna područja definiše: jezera i reke, podzemne izdani, bare, močvare, vlažna travnata područja, tresave, oaze, estuare, delte, mangrove, priobalna područja, koralne grebene, kao i lokalitete nastale aktivnošću čoveka, kao što su ribnjaci, pirinčana polјa, vodne akumulacije, slatine…
Vlažna područja predstavlјaju centre biološke raznovrsnosti i staništa raznovrsne, specifične flore i faune. Ona su od suštinskog značaja za opstanak retkih i ugroženih vrsta bilјaka i životinja (ptica, riba, sisara…) koje svoj životni prostor nalaze u vodi ili kraj nje. Međutim, ova područja su izuzetno značajna i za čoveka, jer u mnogim aspektima neposredno utiču na njegov opstanak. Vlažna područja su od neprocenjive vrednosti za život i ekonomski razvoj na Zemlјi.
Trenutno u Svetu postoji 2.435 Ramsarskih područja, površine od oko 255 miliona hektara. Broj potpisnika Ramsarske Konvencije u Svetu je 172 države i organizacije.
U Srbiji imamo 11 Ramsarskih područja koja se prostiru na oko 130.525 hektara, a to su: „Obedska bara“, „Ludaško jezero“, „Carska bara – Stari Begej“, „Gornje Podunavlјe“, „Slano Kopovo“, „Zasavica“, „Labudovo okno“, „Peštersko polјe“, „Vlasina“, „Kovilјsko petrovaradinski rit“ i „Đerdap“.„Đerdap“ je poslednje područje koje je upisano na Svetsku listu međunarodno značajnih vlažnih područja u Srbiji 2020 godine. U AP Vojvodini se nalazi čak osam (8) Ramsarskih područja, a Pokrajinski zavod za zaštitu prirode je izradio dokumentacionu osnovu za njihovu uspešnu nominaciju. Zavod trenutno radi na pripremi dokumentacije za proglašenje još jednog novog ramstarskog područja, Okanj bare.
Skoro 90% svetskih močvara je degradirano u poslednja tri veka, a močvare gubimo tri puta brže od šuma. Pokrajinski zavod za zaštitu prirode ističe da su močvare izuzetno važni ekosistemi koji doprinose očuvanju biodiverziteta, ublažavanju klimatskih promena, predstavlјaju rezervoare slatke vode, utiču na svetsku ekonomiju i još mnogo toga. Od presudnog je značaja da podignemo nacionalnu i globalnu svest o značaju močvara kako bismo preokrenuli njihov brzi gubitak i podstakli akcije za njihovo očuvanje i obnovu.