Trulež često preti luku
U proizvodnji crnog luka svaka godina može doneti poteškoće tokom perioda berbe, jer u povoljnim klimatskim uslovima za razvoj najznačajnijih bolesti ove povrtarske biljke kao što je trulež može doći do značajnog smanjenja prinosa i kvaliteta lukovice. Prouzrokovači truleži glavica crnog luka (Botrytis allii i Botrytis cinerea) mogu direktno na polju da zaraze ovu biljnu vrstu, ali do zaraze može doći i tokom skladištenja.
Uspeh pravilnog skladištenja luka zavisi od mnogo faktora, prvenstveno od zdravstvenog stanja lukovica, temperature, vlažnosti vazduha u skladištu, sorte i sadržaja suve materije. Luk je veoma zahtevna vrsta za čuvanje, kojoj treba konstantna pažnja. Osnovno je da se luk postepeno suši na temperaturama koje nisu suviše visoke. Skladišta koja su predviđena za smeštaj luka moraju biti zagrejana na temperaturi od 20 stepeni. Zagrevanje se mora obaviti brzim podizanjem temperature da ne bi došlo do pojave kondenzacije. Temperatura vazduha koji se ubacuje u skladište ne sme biti viša od 30 stepeni.
U skladište treba uneti samo zdrave lukovice i dobro osušene, a vlažnost u skladištu mora da se održava na određenom nivou koji sprečava razvoj patogena. Sve vrste lukova, kako gajenih, tako i onih iz spontane flore, mogu biti domaćini patogenima.
Botrytis allii je uzročnik truljenja glavica u polju koje se nastavlja i kasnije, tokom skladištenja. Često se ova vrsta u polju razvija u latentnom obliku (bez vidljivih posledica), a trulež se jače javlja u skladištima nakon mesec dana čuvanja luka. Simptomi truleži pojavljuju se prvo na vratu lukovice. Patogen zatim prodire u unutrašnjost, zbog čega ovojne ljuspe poprimaju tamniju boju, a između njih se formira beličasta micelija s konidijama. Ovakve lukovice su podložne bakterijskoj vlažnoj truleži. Ovaj patogen može izazvati simptome na listu koji su u vidu sitnih belih pega s udubljenjima slamaste boje. Takođe, i Botrytis cinerea prouzrokuje trulež glavica, sa sličnim simptomima. Botrytis sljuamosa je za razliku od svojih srodnika prouzrokovač paleži lista. Simptomi oboljenja se manifestuju u vidu beličastih pega s oreolom svetlozelene boje. U našoj zemlji do sada nije potvrđeno prisustvo B. sljuamosa…
U zaštiti od ovih patogena najvažnije su preventivne mere, u koje spada upotreba zdravog semena, odnosno sadnog materijala. Takođe, preporučuje se i trogodišnji plodored, uklanjanje ovojnih ljuspi prilikom vađenja luka i prosušivanje lukovica pre unošenja u skladište.
Dipl. inž. Zvezdana Jovanović
PSSS Požarevac (Poljoprivrednik)