Portal pametne poljoprivrede

Avijarna influenca (ptičji grip) je sa svojim visokopatogenom sojem godinama unazad prisutan u Evropi i svetu sa raznim potipovima virusa i karakteristikama bolesti, kako kod živine, tako i u divljoj populaciji u kontinuitetu.

Ova zarazne bolest živine i divljih ptica je naročito eskalirala u poslednjih nekoliko godina, kada je usled širenja virusa u prometu u domaćoj populaciji i na komercijalnim farmama živine i ptica izazvao ogromne ekonomske štete kao posledica suzbijanja bolesti, tako i velike gubitke usled posrednih restriktivnih mera u pogledu zabrane i ograničenja prometa živine i ptica, jaja, mesa i proizvoda od živine, koje se primenjuju na u slučaju pojave AI na pogođenom području.

Dodatnu opasnost predstavlja činjenica da je u većini žarišta dijagnostikovan soj virusa potipa H5N1, koji je zoonoza, pa se može preneti na ljude koji dolaze u kontakt sa obolelom živinom i pticama.

Poređenja radi, u Srbiji se epizootiološka situacija u odnosu na Evropu može smatrati stabilnom u poslednjih nekoliko godina.

Tokom 2021. Godine avijarna influenca je ukupno potvrđena u 7 okruga (Zapadno-bački, Severno-bački, Južno-bački, Severno-banatski, Južno-banatski, Raški i grad Beograd) na 13 žarišta (10 kod divljih ptica i tri kod živine).

U 2022. godini, prvi slučaj je potvrđen 11. januara, a poslednji 24. novembra u Sremskom okrugu kod divljih ptica, a bolest je ukupno dijagnostikovana takođe u 7 okruga (Zapadno-bački, Severno-bački, Srednje-banatski, Severno-banatski, Južno-bački, Južno-banatski, Sremski), na 10 lokacija, od čega 7 kod divljih ptica i na tri seoska gazdinstva kod živine, u blizini vodenih površina, u severnom delu zemlje, odnosno u svim administrativnim okruzima na području Vojvodine.

Na teritoriji Republike Srbije do sada nije zabeležen nijedan slučaj AI kod živine na komercijalnim farmama. Uzrok pojave bolesti je poticao od prisustva divljeg soja virusa, odnosno njegovog širenja u neposrednom okruženju.

U okviru zaraženih i ugroženih područja proglašenih rešenjem u skladu sa posebnim propisima, koja se ustanovljavaju na teritoriji poluprečnika od najmanje 3km (zaraženo područje) i najmanje 10 km (ugroženo područje) od zaraženog gazdinstva/slučaja, sprovode se propisane mere, koje između ostalog obuhvataju neškodljivo uklanjanje živine/ptica na zaraženim gazdinstvima, popis i zdravstveni nadzor živine na svim gazdinstvima i farmama u okviru ovih područja, kao i određene restriktivne mere u vidu privremene zabrane ili ograničenja prometa živine i ptica, jaja, mesa od živine i proizvoda živinskog porekla.

Na vodenim staništima kao potencijalno ugroženim područjima, kontinuirano se vrši kontrola zdravstvenog stanja i dijagnostička ispitivanja kroz motrenje divljih ptica na njihovim staništima u okviru monitoringa na avijarnu influencu.

Sa pojavom bolesti AI u našoj zemlji, u skladu sa Pravilnikom o utvrđivanju Plana upravljanja kriznim situacijama (Kriznim planom) Uprava za veterinu je donela rešenje o obrazovanju regionalnih i lokalnih kriznih centara za praćenje kretanja i kontrolu zarazne bolesti avijarna influenca na području cele teritorije Republike Srbije, koji objedinjuju aktivnosti svih veterinarskih stručnjaka iz veterinarskih instituta, veterinarske inspekcije, veterinarskih stanica, lovnih organizacija i ornitoloških aktivista i lica u nadležnosti lokalne samouprave.

Stručni aspekt ima za cilj kontrolu zdravstvenog stanja divljih ptica i živine, određivanje zona pojačanog nadzora, uključujući prijemčivu populaciju živine na svim gazdinstvima u identifikovanim rizičnim područjima, kao i klinička i dijagnostička ispitivanja uzoraka u slučaju sumnje na pojavu bolesti avijarna influenca.

S obzirom da se virus ptičjeg gripa najčešće prenosi preko divljih ptica, od kojih pojedine vrste mogu biti nosioci (rezervoari) bez vidljivih simptoma, naročito u zimskim mesecima, odnosno u periodu intenzivne migracije, stepen rizika od širenja ptičjeg gripa nije moguće proceniti i zbog nepredvidivosti prenošenja virusa ne može se isključiti.

Sprovođenje aktivnog i pasivnog nadzora, odnosno kontrole zdravstvenog stanja živine u potencijalno rizičnim područjima blizu vodenih površina sa divljim pticama, zatvaranje živine u objekte, sprečavanje direktnog i indirektnog kontakta između divljih ptica i živine i podizanje biosigurnosnih i higijenskih mera na gazdinstvima su osnovne preventivne mere koje se preduzimaju u cilju sprečavanja pojave i širenja ove zarazne bolesti.

Od suštinskog je značaja da se zbog izuzetne patogenosti virusa AI, koji se odlikuje velikom stopom oboljevanja i smrtnosti i koji može izazvati velike štete u živinarskoj proizvodnji, zbog ozbiljnosti pretnje od pojave novih žarišta, sve relevantne strukture aktivno uključe u aktivnosti sprečavanja širenja bolesti.

Stanovništvo i vlasnici živine se redovno obaveštavaju o pojavi i simptomima bolesti ptičjeg gripa putem medija i drugih sredstava informisanja, kao i potrebnim postupcima u slučaju primećene promene zdravstvenog stanja kod živine ili ptica koje je praćeno povećanim uginućima, kako bi se blagovremeno obratili veterinaru i prijavili sumnju na bolest radi preduzimanja daljih neophodnih mera.