Fitoremedijacija: Uklanjanje toksina iz zemljišta pomoću biljaka
Poznato je da biljke imaju prirodni potencijal za uklanjanje različitih vrsta zagađenja iz prirode. Do sada je najveći broj istraživanja remedijacije zemljišta urađen sa zeljastim biljkama ali u poslednje vreme istražuju se mogućnosti primene drvenastih biljaka u fitoremedijaciji zagađenog zemljišta.
Reč je o novoj oblasti istraživanja, koja se primenjuje unazad 20 godina, zelenim tehnologijama za unapređenje životne sredine što se ogleda u upotrebi biljaka u prečišćavanju zagađenog zemljišta, vode i vazduha. Izbor drvenastih vrsta koje se mogu uspešno primeniti je ograničen i najbolji rezultati su dobijeni sa topolama i vrbama zahvaljujući njihovoj velikoj produkciji biomase, razvijenom korenovom sistemu koji prečišćava zemljište i intenzivnog korišćenja podzemnih voda u sprečavanju daljeg širenja zagađenja.
Prema rečima direktora Instituta za nizijsko šumarstvo i zaštitu životne sredine Saše Orlovića oni, zahvaljujući projektima Ministarsva za nauku, od 2005-te intenzivno rade na odabiru vrsta, klonova i sorti koje najbolje prečišćavaju zemljište od zagađenja od teških metala, nitrata, nafte, pesticida….
Jedan od načina primene fitoremedijacije je formiranje takozvanog fitobafera oko izvora zagađenja radi sprečavanja njegovog širenja. Na deponijama postoje različite vrste zagađenja pa smo sa Institutom za multidisciplinarna istraživanja i Rektoratom Univerziteta u Beogradu konkurisali kod Fonda za nauku gde su traženi projekti posvećeni istraživanju u vezi sa zaštitom životne sredine i gde se traže neka konkretna rešenja koja mogu da se primenjuju. Projekat ”Drveće radi remedijaciju” koji se realizuje na deponijama u Novom Sadu i Vinči u Beogradu dobio je podršku. Ovakva istraživanja fitoremedijacije na deponijama prvi put se rade kod nas. Postoji više aktivnosti koje se realizuju objašnjava Orlović:
Orlović dodaje da su efekti projekta višestruki, da projekat na više načina utiče da životna sredina bude bolja:
Zeljaste biljke su bolji remedijatori, mnogo više usvajaju zagađenje ali prednost drvenastih vrsta je što ne ulaze u lanac ishrane kaže Orlović.
Ovaj projekat je dobar primer saradnje nauke i privrede čiji će rezultati pomoći mnogima u ublažavanju i prevenciji zagađenja sa deponija. Komunalna preduzeća će tim projektom dobiti razvijenu tehnologiju za smanjenje štetnog uticaja deponija i fitoremedijaciju zagađenog zemljišta u okolini deponija. Oni koji se bave proizvodnjom sadnog materijala i proizvodnjom drveta, osnivanjem zasada i sličnim poslovima moći će da koriste rezultate ovog projekta u definisanju tehnologija osnivanja, gajenja i proizvodnje biomase u fitobaferima što će proširiti spektar njihovih usluga. Dobijeni podaci pomoći će i onima koji se bave proizvodnjom energenata i energije jer će moći da koriste biomasu proizvedenu u ovim zasadima u cilju smanjenja emisije ugljen dioksida u atmosferu kao i smanjenjem udela fosilnih goriva u proizvodnji.
I na kraju, najveću korist će imati građani jer će upotreba ove tehnologije smanjiti zagađenje, unaprediti njihovu životnu sredinu i kvalitet života.
Izvor: RTV